Inzichten vanuit de Europese projecten ALL-Ready en AE4EU tijdens de eindconferentie in Brussel
De resultaten van ALL-Ready en AE4EU, 2 projecten die het kader voorbereidden voor een Europees netwerk van living labs en onderzoeksinfrastructuren rond agro-ecologie, werden voorgesteld tijdens de slotconferentie in Brussel op 27 september 2023. Wat is het belang van agro-ecologie in de transitie naar duurzame voedselsystemen? Welke rol kunnen living labs en onderzoeksinfrastructuren spelen in deze transitie? Wat is de meerwaarde van een Europees netwerk van deze initiatieven en hoe krijg je zo’n netwerk opgezet en georganiseerd? Beide projecten deelden hun resultaten. Ook de kijk vanuit de praktijk en de Europese Commissie konden niet ontbreken.
Rol van Living labs in agro-ecologische transitie
Agroecologie in de praktijk brengen houdt in dat je leert door te experimenteren met vallen en opstaan. Agro-ecologie vereist adaptievermogen en samenwerking tussen wetenschappers, landbouwers, beleidsmakers en consumenten, en daarom spelen living labs en onderzoeksinfrastructuren een sleutelrol in het faciliteren van de transitie naar agro-ecologie. Heather McKhann (INRAE), coördinator van het ALL-Ready project, benadrukte het belang van diversiteit. Diversiteit in de actoren die betrokken moeten worden, waaronder landeigenaars en -gebruikers, lokale gemeenschappen, overheden en onderzoekers, die op een transdisciplinaire manier moeten samenwerken. Diversiteit gaat evengoed over biodiversiteit en nood aan diversiteit van onze landbouwsystemen in de transitie naar duurzame landbouw. Ook op Europees niveau erkennen zowel de Europese Commissie als het Comité van de Regio's de centrale rol die agro-ecologie kan spelen bij de ondersteuning van beleid zoals de Green Deal. Roberto Berutti, lid van het kabinet van landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski en spreker op de conferentie, benadrukte het belang van living labs om beleidsdoelstellingen op het gebied van milieu, klimaat, landbouw en biodiversiteit niet alleen te bereiken, maar zelfs te overtreffen.
Living labs en agro-ecologische innovatie: kansen en uitdagingen
AE4EU en ALL-Ready brachten via gezamenlijke inspanningen initiatieven over gans Europa in kaart die een bijdrage leveren aan agro-ecologische transitie. Deze inspanningen waren heel divers en gingen van zaadruil, over lokale boerenmarkten, workshops over bodemgezondheid, het opzetten van alternatieve voedselsystemen, tot participatief onderzoek en beleidsvorming. Tijdens een paneldiscussie, gefaciliteerd door ILVO, konden een enkele van deze initiatieven getuigen over de voornaamste uitdagingen die op hun pad kwamen. De deelnemers waren het erover eens dat stimuleren en bewustmaken bij beleidsmakers essentieel is voor coherente regelgeving die agro-ecologie ondersteunt. Daarnaast zijn adequate financiering en andere vormen van ondersteuning nodig op lokaal, regionaal en nationaal niveau om de transitie te ondersteunen. Ondanks het feit dat agro-ecologie een sterk regionale dimensie heeft, werd het belang benadrukt van kennisuitwisseling tussen initiatieven in de verschillende regio’s. Het delen van goede praktijken en voorbeelden moet een centrale rol krijgen.
Wat na ALL-Ready en AE4EU?
Eind 2023 zijn beide projecten afgelopen. Begin 2024 gaat echter het Europese Partnerschap voor agro-ecologische living labs en onderzoeksinfrastructuren van start. Dit partnerschap heeft tot doel de transitie naar agro-ecologie in heel Europa te versnellen, door een onderzoeksagenda rond agro-ecologie uit te rollen over een periode van minstens 7 jaar. Het Europese netwerk van Living labs en onderzoeksinfrastructuren rond agro-ecologie krijgt hierin een centrale rol. Zowel ALL-Ready als AE4EU speelden een belangrijke rol bij het vormgeven van Partnerschap. Nicolas Tinois, die het partnerschap zal coördineren, benadrukte de overkoepelende missie van het partnerschap, namelijk het bereiken van een significante wetenschappelijke, sociale en economische impact door middel van een aanpak met zowel korte- als langetermijndoelstellingen.
Het volledige programma en opnames van deze slotconferentie kunnen teruggevonden worden op de website van ALL-Ready. ALL-Ready en AE4EU werden gefinancierd door het Horizon 2020 onderzoeksprogramma van de Europese Unie in het kader van subsidieovereenkomsten nr.101000349 en nr.101000478.
Meer informatie
ALL READY-project: https://www.all-ready-project.eu/
AE4EU-project: https://www.ae4eu.eu/
European Partnership: https://research-and-innovation.ec.europa.eu/research-area/agriculture-forestry-and-rural-areas/ecological-approaches-and-organic-farming/partnership-agroecology_en