Met deze beleidsaanbevelingen ‘Samenwerking in lokale voedselsystemen als hefboom voor agro-ecologische productie en consumptie’, wil het Living Lab Agro-Ecologie en Biologische landbouw (LLAEBIO) bestuurders en beleidsmakers op federaal, regionaal en lokaal niveau inspireren voor faciliterend beleid. Deze beleidsaanbevelingen kwamen tot stand door een samenwerking tussen ILVO, BioForum, CCBT en Voedsel Anders en met input van diverse experten.

Op basis van zes uitdagingen voor samenwerking, die we identificeerden tijdens een co-creatief proces, formuleren we 15 adviezen, die telkens verder gedetailleerd worden in een aantal concrete aanbevelingen. Bij elk van de adviezen geven we inspirerende voorbeelden uit binnen- en buitenland, die tonen hoe aangepast beleid een hefboom kan vormen.

1. Nood aan een ondersteunend beleidskader voor agro-ecologie. Formuleer doelstellingen, werk samen met cateraars en stimuleer de consumentenvraag.

2. Samenwerken vraagt specifieke vaardigheden en kennis. Ondersteun educatie over en experimenten rond samenwerking, stimuleer kennisuitwisseling.

3. Wet- en regelgeving als struikelblok voor samenwerking. Toets nieuwe wet- en regelgeving af op drempels, versoepel FAVV regelgeving voor samenwerkingsverbanden, versoepel regelgeving rond ruimtelijke ordening voor samenwerkingsverbanden.

4. Samenwerken vraagt tijdsinvestering voordat het tijdwinst oplevert. Voorzie een facilitator en organiseer netwerk- en brainstormactiviteiten.

5. Samenwerking vraagt financiële middelen. Maak middelen vrij voor experimenteerruimte en voor structurele ondersteuning.

6. Samenwerking voor eerlijke ketens vraagt geïntegreerd beleid. Stem programma’s op verschillende beleidsniveaus en over beleidsdomeinen heen op elkaar af en zorg voor voldoende kennisuitwisseling.

Deze beleidsaanbevelingen vormen de laatste stap in een traject, dat begin 2023 startte met de keuze van het jaarthema ‘‘Samenwerking doorheen de agro-ecologische keten voor een eerlijke prijs’’, samen met de betrokkenen van LLAEBIO. BioForum, CCBT en Voedsel Anders engageerden zich om samen met ILVO verschillende activiteiten uit te werken rond dit thema.

We brachten experten op gebied van samenwerking in agro-ecologische ketens samen voor een stand van zaken van het onderzoek en bestaande kennis op dit gebied. Tijdens een workshop bediscussieerden we de invloed van overheids- en marktstructuren, bedrijfspraktijken en de algemene cultuur op de ontwikkelingen rond ketensamenwerking in Vlaanderen. Vanuit de analyse van de problematiek gingen we op zoek naar mogelijke vormen van samenwerking in een agro-ecologische, lokale voedselketen in Vlaanderen, Brussel en Wallonië. We gingen bij enkele initiatieven op bezoek met zowel landbouwers als beleidsmensen.

Samen met de deelnemers aan deze excursies en een groep experten werden onze resultaten verder gevalideerd en aangevuld met nieuwe inzichten. De resultaten van deze bezoeken, collectieve denkoefeningen met diverse partijen aangevuld met relevante informatie rond samenwerking in een agro-ecologische keten, hebben we gebundeld in een brochure en in beleidsaanbevelingen.

• In de brochure ‘De kracht van samenwerking in eerlijke voedselketens’ willen we landbouwers, adviseurs en korteketenbedrijven informeren en inspireren om samen te werken aan eerlijke voedselketens.

• Met dit adviesdocument willen we bestuurders en beleidsmakers op federaal, regionaal en lokaal niveau inspireren voor beleid dat een hefboom kan betekenen voor samenwerking in lokale voedselsystemen en voor agro-ecologische productie en consumptie.